15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî Bimbarêk Bo!

Kovara Hawarî ke hetê Celadet Elî Bedîrxan û embazanê ey ra hedirîyaya , 15 Gulane 1932 de dest bi weşanê xo kerda. Kovara Haware, kovara kurdî ya tewr ewilîna ke bi alfabeya latînî reyde weşanîyaya û averşîyayişê ziwanê kurdkî de xeylêk havil kerda.  15ê Gulane ke na kovara bêhempa dest bi weşanê xo kerdo, sera 2006î ra nat sey roşanê ziwanê kurdkî ameyo qebul kerdiş û yeno fîraz kerdiş.

Goreyê Atlasê Ziwanî yê UNESCOyî dîna de 2 hezar 500 ziwan binê bandora vîndibîyayişê de yî û her 15 deqqa yew ziwan vîndi beno.  Yunankîya Kapadokya, mlahso û ubihkî yê ke Tirkîya de yenî qal kerdiş, rewna vîndi bîyê. Ziwanê armenîkîya rojawanî, abhazkî, adideki, kabar-çerkes, abazakî, hemşînkî, lazkî, yunankîya pontusî, romenkî, suret, gagavuzkî, ladîno, turoyo û hertevîn zî bine bandora vîndibîyayişê de yî.

Hewna goreyê UNESCOyî, semedo ke komelî bişinê ziwanê dayika xo qal bikerî û gedeyanê xo rê bide qalkerdiş, gerek şertê mûnasîpî bivirazîyê. Çareyê ino zî polîtîkayî ke ziwananê sistan û xaman pawenî, viraştiş o.

Polîtîkaya ziwan yê Tirkîya, goreyê dengeyanî sîyasî ge ge qedexekar kêm kêm zî azadkar a. Qanuna bi humara 2932yî ke 1983 de kewta vîyartbar û ancax 1991 de hewanîyaya, teberê tirkî de şuxulnayişê sewbina ziwanan qedexe kerd, no dewir de bihezaran reyde kesî ke kûrdkî nuşto kewtî takibat. Çandê bade no prosesi de şuxulnayişê kurdkî de tayê başîye bivirazîyo zî babeta ziwanî de ma hema zî polîtîkayêka azadkar û bitemamî ra dûrî yê. Raşta zî derheqê ziwanî de politikayî başî ke hetê îdareyê mehelî ra virazîyayê, prosese qayyuman dima zaf tapa kewtê.

Heto bîn ra proseso ke 1913î ra destpê kerd û heta 1980an ramit de pêro welat de nameyê cayê meheli ke ziwan dayikê gruban reyde name bîyê, ameyî bedilnayiş. Ameyo waştiş ke nê bedilnayişan reyde hişê(vîrê) tarîxî û kultirî bibedelîyo.

Wesîleya Roşanê Ziwanî Kurdkî, ma wazenê vajê ke ewilî kultir û ziwanê kurdkî ke tarîx ra nat binê zordarî û asîmîlasyonî de mendo, ey ra daşt pêro ziwanê ke binê taluke de yê û bandora asîmîlasyonî de yê ganî bêrê pawitiş, polîtîkayê asîmîlasyonî ke înan sero ronîyayê bêra wedaritiş, babeta ziwanî de qanunan reyde polîtîkayêko azadkar aver şêro û semedo ke her waştox bişino ziwanê dayika xo de perwerde biveyno, qanunê ke îcab kenî bêrê viraştiş.

Ma sazgehî ke cêr de îmzaya înan est a;

-Hewanayişê astengê ke vera perwerdeyê ziwanê dayiki de yî û semede şuxulnayişê no heqî viraştişê qanunan,

-Terkbîyayişê polîtîkayanê asîmîlasyonkaran û îmkan dayişê cuya zaf ziwan û zaf kultirî,

-Cayê meheli ke nameye înan bedilîyayo, îade bîyayişê inê nameyan,

-Babeta ziwanî de şerhî ke fînîyayê pêameyişanê mîyannetewîyan hewenayiş û na babete de viraştişî qanunanê bingeyînan,

Talep kenê.

Ma raya pêroyî rê hûrmet reyde peşkeş kenî. 

Komeleya Heqê Merdiman ê Şaxa Amedî

Baroya Amedî

Baroya Batmanî

Baroya Bîtlîsî

Baroya Çewligî

Baroya Dêrsimî

Baroya Gergerî

Baroya Mêrdînî

Baroya Muşî

Baroya Rihayî

Baroya Sêertî

Baroya Şirnexî

Baroya Wanî

Baroya Colemêrgî

Masaya Ziwanê Kurdkî û Kultirî

Komeleya Hiqûqnasê Semedê Azadîye ê Şaxa Amedî

Waqfê Heqê Merdimîye ê Tahîr Elçî...