Kayıp Yakınları 804. Hafta: Vedat Aydın’ın failleri soruldu
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi ve kayıp yakınları, “Kayıplar bulunsun failler yargılansın” eyleminin 804. haftasını, Koşuyolu Parkı Yaşam Hakkı Anıtı önünde gerçekleştirdi. Eyleme kayıp yakınları, Vedat Aydın’ın Eşi Şükran Aydın, kardeşi Veysi Aydın, Sur Belediyesi Eşbaşkanı Adnan Örhan, siyasi parti ve sivil toplum örgütü temsilcileri ile hak savunucuları katıldı. Eylemde, gözaltında zorla kaybedilenlerin ve faili meçhul saldırı sonucu katledilenlerin fotoğrafları taşındı. Bu hafta, Diyarbakır'da 5 Temmuz 1991 tarihinde gözaltında kaybedilen İnsan Hakları Savunucusu – Siyasetçi Vedat Aydın’ın failleri soruldu.
Eylemde konuşan İHD Diyarbakır Şube Başkanı Ercan Yılmaz şunları söyledi: “Kürt halkının hak ve özgürlükleri konusunda mücadele yürüten, Kürt dili üzerindeki engelleri kaldırmaya çalışan, Kürt halkının taleplerini meşru siyasi temelde tartışma konusu yapmak isteyen ve 5 Temmuz 1991 yılında resmi kolluk görevlileri tarafından evinden alındıktan sonra 7 Temmuz’da cesedi bulunan Vedat Aydın gerçeğini anlatmak için bir kez daha bir aradayız.
90’lı yıllardaki Kürt halkının mücadelesini bastırmak isteyen siyasi akıl, yeni bir yöntem geliştirdi. Bu siyasi akıl, önce bu mücadeleyi yürütenleri gözaltına alarak, tutuklayarak yolundan vazgeçirmeye çalıştı. Ancak başarılı olamayınca Vedat Aydın cinayetiyle, yeni bir dönem başlamış oldu. Gözaltında zorla kaybetmeler ve faili meçhul siyasi cinayetler dönemi başladı. Aradan geçen 33 yılda devlet aklı hala aynı şekilde devam ediyor. Türkiye’deki kronikleşmiş sorunlara karşı mücadele eden Kürt siyasetçiler, insan hakları savunucuları, akademisyenler, gazeteciler cezalandırılıyor, hapsediliyor. Tahir Elçi cinayetinde olduğu gibi katlediliyorlar.”
Ardından konuşan Şükran Aydın ise şunları söyledi: “90’lı yılardan bugüne kadar 5 Temmuz, 2 kezdir Cuma gününe denk geliyor. Yine 5 Temmuz Cuma günüydü, gece yarısına 15 dakika kalmıştı. Vedat Aydın’ı evden alıp götürdüler. Bu olayın görgü tanığıyım. Diyarbakır emniyetine bağlı polisler Vedat Aydın’ı aldı. İlk günden beri aynı ifadeyi veriyorum. Vedat Aydın’ı evden alan Diyarbakır emniyetine bağlı polislerdi ve ifadesi var deyip götürdüler. Gözaltına alındıktan sonra anladık ki, devlet emriyle Vedat Aydın’ın öldürülmesi kararı verilmiş. Bu 4 polisin tek başına yapacağı bir olay değil. Cumhurbaşkanı, Başbakan, Genel Kurmay Başkanı, Emniyet Genel Müdürü’ne kadar hepsinin bu karardan haberi vardı. Talimat yukarıdan gelmişti ve polisler de alıp götürdü. İfadesi alınmak üzere gözaltına alınmadı, öldürülmek için götürüldü. Ondan sonra diğer tüm olaylar başladı.
Kayıplar işte burada, failler belli, ömrümüz yettiğince kayıplarımızı aramaya devam edeceğiz.”
Veysi Aydın ise şöyle konuştu: “Bu fotoğrafların bir hikayesi var. Bu insanlar sıradan olaylar sonucu katledilmedi, kaybedilmedi. Siyasi politikalar sonucu bu olaylar gelişti. Eğer bu meseleler çözülmezse bu şekilde de sürecek. Vedat Aydın, faili meçhul cinayet sonucu katledilen kardeşimizdir. Faili meçhul cinayetlerin başlangıcıydı. Ancak failler belli. Devlet büyük bir güç, eğer 33 yıl geçmesine rağmen siyasi bir cinayeti aydınlatmadıysa, bu cinayetler devlet kararıyla işlenmiş demektir. Yeni bir dönemin başlangıcı olacaktı ve Vedat Aydın bunun ilki oldu. Vedat, sadece bir partinin il başkanı değildi, bilgili ve fedakâr bir insandı. Bu yüzden seçildi. Ve halka bir mesaj verildi, eğer bu mücadeleyi yürütürseniz başınıza bunlar gelir dendi. Bu dava, politik bir davadır. Devlet bilerek bu davayı aydınlatmıyor. Devlet de biz de faillerin kim olduğunu biliyoruz. Bu nedenle faili meçhul cinayet demiyoruz, faili belli cinayet diyoruz.
Şimdiye kadar bunca insan katledildi. Yeter artık. Bu mesele diyalog ve demokratik yol ve yöntemlerle çözülebilir.”
İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi Kayıp Komisyonu üyesi Berfin Elçi ise Vedat Aydın’ın hikayesini okudu. Elçi, “ Vedat Aydın, 1953 yılında Diyarbakır'ın Bismil ilçesine bağlı Kürthacı köyünde dünyaya gelir. 1979 yılında Diyarbakır Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü'nden mezun olan Vedat Aydın, 12 Eylül 1980 askeri darbe döneminde tutuklanıp dört yıl hapis yatar.
Vedat Aydın, 28 Ekim 1990 tarihinde Ankara'da gerçekleşen İHD 3. Olağan Genel Kurulu'nda yaptığı Kürtçe konuşma nedeniyle tekrar tutuklanır. Hakkında açılan soruşturma kapsamında bir süre hapiste kalan Vedat Aydın ardından 1991 yılı haziran ayında yapılan Halkın Emek Partisi (HEP) il kongresinde Diyarbakır il Başkanı seçilir.
5 Temmuz 1991 gecesi silahlı, elinde telsiz bulunan ve kendilerini polis olarak tanıtan kişilerce 'ifaden alınacak' denilerek gözaltına alınır. Ailesi ve avukatlarının girişimlerine rağmen, emniyet tarafından gözaltına alındığı kabul edilmez. 7 Temmuz 1991 tarihinde, Elazığ ili Maden ilçesi yakınlarında bir köprü altında vahşice işkence edilmiş halde cesedi bulunur.
10 Temmuz 1991 tarihinde cenazesinin getirildiği Diyarbakır'da yüzlerce araçlık konvoy ve on binlerce kişi tarafından karşılanır. Cenazeye katılanlara paramiliter güçler tarafından silahlı saldırı gerçekleşir. Saldırı sonucu en az 8 kişi yaşamını yitirir. Aralarında milletvekilleri ve gazetecilerin de bulunduğu yüzlerce kişi ise yaralanır.
İtiraflarıyla gündeme gelen JİTEM elemanı Abdülkadir Aygan’ın 2000’li yıllarda Aydın cinayeti konusunda verdiği bilgilere rağmen faillerin kimliği “tespit edilmez”. 2021 yılında ise Vedat Aydın cinayet soruşturması zamanaşımı gerekçesiyle kapatılır. İşkenceci failler yargı karşısına çıkarılmaz ve cezalandırılmaz.
Bizler, insan hakları savunucuları ve kayıp yakınları olarak; kayıplarımızın akıbetinin ortaya çıkarılması ve failleri bulunup yargılanması talebiyle 31 Ocak 2009 tarihinden bu yana her hafta ve kesintisiz bir şekilde sürdürmüş olduğumuz adalet talebimizden vazgeçmeyeceğiz. Dosyasında hiçbir ilerleme sağlanmayıp faili meçhul bırakılan Vedat Aydın için adalet istemekten asla vazgeçmeyeceğiz. Bu temelde Vedat Aydın’ı ve cenaze törenine katılıp çıkan olaylarda yaşamını yitiren insanlarımızı saygıyla anıyoruz.
Şimdi de Vedat Aydın ve diğer tüm kayıp ve faili meçhul siyasi cinayetlere kurban gidenler için 1 dakikalık oturma eylemine geçiyoruz.”
İNSAN HAKLARI DERNEĞİ DİYARBAKIR ŞUBESİ