İHD, 27-28 Nisan 2013 tarihlerinde Ankara Kızılcahamam’da MYK üyeleri, onur kurulu üyeleri, şube ve temsilcilik başkanları ile birlikte Kürt sorununun demokratik çözüm sürecinde halkların haklarının tanınmasında insan hakları hareketinin rolü çalıştayını gerçekleştirdi. Çalıştayda, halkların haklarının tanınmasında Anayasal, yasal ve idari çözümler, adalet arayışı ve hakikat, çatışma çözümleri ve STK’ların rolü, barış kültürünü inşa etmenin araçları ve toplumsal barış konularında sunumlar yapıldı, tartışmalar yürütüldü ve çeşitli sonuçlara ulaşıldı. Çalıştayın bu 4 başlıktaki sonuçları önemli tespit ve öneriler içermekte olup aynı zamanda İHD’nin barış sürecindeki tutum ve davranışlarının belgesi niteliğini taşımaktadır.

Çalıştayın 1. grubunda Kürt sorununun çözümü ile birlikte Türkiye’de yaşayan halkların ve inançların haklarının ancak yeni ve demokratik bir anayasa ile çözülebileceği, bu anayasa yapılıncaya kadar adeta yol temizliği anlamına gelen yasal değişikliklerin yapılması gerektiği, devam eden çözüm sürecinde halka güven verilmesi amacı ile de alınması gereken idari tedbirler ortaya konmuştur.

Çalıştayın 2. grup toplantısında 30 yıldır devam eden savaşın sonuçları üzerinde adalet arayışı ve hakikate ulaşmak için STK’ların verilerini toparlayarak hazırlık yapması gerektiği, hakikat komisyonları kurulmasının zorunlu olduğu, toplumsal hafıza ve bellek çalışmalarının yapılması gerektiği, ceza yargılamaları yolu ile adalete erişimin sağlanması gerektiği ve bir bütün olarak yüzleşme sürecine girilmesi ve devletin özür dilemesi gerektiği belirtilmiştir.

Çalıştayın 3. grup çalışmasında çatışma çözümleri ve sivil toplum örgütlerinin rolü tartışılırken özellikle PKK militanlarının geri çekilme sürecinin izlenmesi, koruculuk sistemi başta olmak üzere bölgedeki olağandışı askeri yapılanmanın tasfiye edilmesi, normal yaşama dönülmesi gibi çok değişik konularda çalışmalar yapılması gerektiği ifade edilmiştir.

Çalıştayın 4. grup toplantısında savaşın yarattığı olumsuz sonuçların toplumsal barışı zedelediği, şiddet ve linç toplumu yaratılmak istendiği, buna karşı mücadele edilerek barış kültürü inşasının yapılması için çalışmalar yürütülmesi ve toplumsal barışın yeniden tesisi için insan hakları savunucularının aktif çalışmalar içerisine girmesi gibi sonuçlara ulaşılmıştır.

Çalıştayın sonuç bildirgesi açıklamamızın ekinde yer almaktadır.

PKK militanlarının 8 Mayıs’tan itibaren geri çekilme süreci İHD Genel Merkezi tarafından kurulan izleme komisyonu tarafından takip edilecektir. İzleme komisyonu İHD Genel Başkanı’nın başkanlığında MYK üyeleri, bölge şube ve temsilcilik başkanları olmak üzere 25 kişiden oluşturulmuştur. İzleme komisyonunun görev alanı PKK militanlarının çekilme süreci takip edilirken, olası silahlı çatışmaların etkili bir şekilde izlenerek kusuru olan tarafın belirlenmesi, geçici ve gönüllü köy koruculuğu hareketlerinin izlenmesi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesine silahlı çatışma dönemi için getirilmiş bulunan özel harekât timleri, geçici komando tabur ve tugayları gibi askeri hareketliliğin izlenmesi, mayınlı sahaların etkili bir şekilde tespiti ve izlenmesi, 90’lı yıllarda devlet tarafından boşaltılmış köy ve mezraların arazilerinin başkaları tarafından gasp edilmemesi için bu yerleşim yerlerinin izlenmesi, kimlik kontrol noktalarında bulunan karakolların izlenmesi, halen inşaatı devam eden ve yeni bitirilen karakolların faaliyetlerinin izlenmesi gibi hususlar etkili bir şekilde izlenmeye çalışılacaktır. Merkezi komisyon çalışmalarını yürütürken Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan İHD şubelerinin sürekli açık olması sağlanacak, hafta sonu ve diğer tatil günlerinde şubelerde nöbetçiler bırakılarak erişimin mümkün olması sağlanacaktır.

Merkezi komisyon çekilme süreci başladıktan sonra çekilmenin uluslararası alanda izlenebilmesi amacı ile başta üyesi olduğumuz FİDH olmak üzere, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü temsilcilerini Türkiye’ye davet ederek çekilme sürecinin uluslararası alan tarafından da takip edilmesini sağlamaya çalışacaktır. Ayrıca çekilme belli bir aşamayı geçtikten sonra gerek BM gerekse Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserliğinin Türkiye’yi ziyaret etmesi için gerekli girişimlerde bulunulacaktır.

Komisyon üyeleri çekilme sürecini izlemek için sık sık kırsal alan ziyaretleri yapacak olup bu konuda Hükümetin anlayışını beklemektedir.

İnsan hakları savunucuları 1986 yılından beri Türkiye’nin insan hakları ve demokrasi sorununun giderilmesi için mücadele etmektedirler. Türkiye’nin en önemli sorununun çözümünde etkili bir şekilde çalışma yürütmek ve barış sürecinin başarıya ulaşmasını sağlamak insan hakları savunucuları bakımından da ulaşılması gereken önemli amaçlardan birisidir.

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ